Навацыі на ўзроўні краіны. Як ДКНТ ацэньвае інавацыйнасць прадукцыі, якая прэтэндуе на Дзяржзнак

30.07.2025

Дзяржаўны знак якасці суверэннай Беларусі быў зацверджаны не так даўно — у прошлым годзе. Тым не менш ужо ў першы год існавання больш за 600 тавараў пазмагаліся за гэтае званне. У гэты раз сітуацыя змянілася — спіс прэтэндэнтаў скараціўся, а патрабаванні сталі больш жорсткімі. Прадукцыя, якая прэтэндуе на прысваенне Дзяржзнака, ацэньваецца па параметрах бяспекі, экалагічнасці, інавацыйнасці, тэхналагічнасці і эстэтычнасці. За ацэнку па кожным параметры адказвае пэўны адказны орган, а за эстэтычнасць — спажыўцы, якія ўжо аддалі свае галасы анлайн за лепшыя тавары. Чарга — за дзяржорганамі, якія павінны падаць свае ацэнкі ў Дзяржстандарт да 1 жніўня. Як ідзе гэтая праца ў Дзяржаўным камітэце па навуцы і тэхналогіях, карэспандэнту БЕЛТА распавёў першы намеснік старшыні ДКНТ Дзяніс Каржыцкі.

Якая інавацыйная прадукцыя мае вялікія шанцы атрымаць вышэйшы бал ад ДКНТ?

Дзяржаўны камітэт па навуцы і тэхналогіях як адказны орган ацэньвае заяўкі па паказчыку "інавацыйнасць", пад якой маецца на ўвазе ступень паляпшэння якасці прадукцыі, выкліканая змяненнем тэхналогіі або прымяненнем новай тэхналогіі, а таксама прымяненнем іншых рашэнняў. Для правядзення якаснай ацэнкі ДКНТ была распрацавана сістэма, якая дазваляе ацэньваць інавацыйнасць прадукцыі, зыходзячы з 10 крытэрыяў.

"Пад інавацыйнасцю разумеецца не проста нешта новае. Прадукцыя апроч іншага павінна добра зарэкамендаваць сябе ў спажыўцоў, у насельніцтва, у арганізацый розных сфер дзейнасці. Калі прадпрыемствы намінуюцца на прысваенне знака якасці, яны павінны даказаць, што іх прадукцыя валодае палепшанымі тэхнічнымі характарыстыкамі, валодае больш высокай канкурэнтаздольнасцю ў параўнанні з тымі прадуктамі, якія ўжо ёсць на рынку Беларусі. Вядома ж, гэта павінны быць навацыі на ўзроўні краіны як мінімум. Тым не менш, мы, удасканальваючы сваю методыку адбору, распрацавалі такі крытэрый, як удзел у конкурсах на атрыманне лепшага патэнта", — распавёў Дзяніс Каржыцкі.

Конкурс на атрыманне лепшага патэнта камітэт праводзіў у прошлым годзе. Першы намеснік старшыні звярнуў увагу, што патэнтуецца гэта, як правіла, сусветная навізна. "Мы стараемся, каб праз наш "фільтр" праходзілі толькі тыя прадукты, якія валодаюць найвышэйшай інавацыйнасцю. У гэтым годзе мы праводзім конкурс другі раз", — адзначыў ён.

У мінулым годзе на знак якасці намінавалася больш за 600 арганізацый, актыўнасць была высокая, падкрэсліў прадстаўнік ДКНТ, таму насельніцтва гарантавана павінна атрымліваць лепшы прадукт, калі бачыць на ім знак якасці. "Таму мы зрабілі больш жорсткімі крытэрыі адбору. У гэтым годзе мы разглядаем толькі 243 віды прадукцыі ад больш чым ста прадпрыемстваў. Гэта значыць больш чым у два разы скараціўся аб'ём заявак, якія ў прынцыпе маглі прэтэндаваць на атрыманне знака якасці. Да канца месяца мы правядзем ацэнку і лепшых намінантаў мы адправім для далейшага ўдзелу ў конкурсе", — заявіў Дзяніс Каржыцкі.

Што тычыцца відаў прадукцыі, то яны ўмоўна дзеляцца на дзве групы — гэта спажывецкі сектар і вытворчасць прадукцыі для іншых арганізацый, у выглядзе камплектуючых, абсталявання і гэтак далей. "Вядома ж, у нас палова заявак — на атрыманне намінацыі ў галіне харчовых тавараў. Гэта не выпадкова, усім вядома, што Рэспубліка Беларусь славіцца сваёй харчовай прамысловасцю, у тым ліку таму, што ў яе ўкараняецца вельмі шмат навукова-тэхнічных распрацовак", — адзначыў ён.

Як праходзіць ацэнка крытэрыю інавацыйнасці?

Ацэнка "інавацыйнасці" вырабляецца па 100-бальнай шкале і над гэтай задачай працуюць эксперты на двух узроўнях — першасная ацэнка па балах, а потым ужо засядае экспертны савет і фіксуе, хто праходзіць па крытэрыях. "Канчаткова, натуральна, апрацоўка ідзе на ўзроўні Дзяржстандарту, а ўжо ва ўрадзе прымаецца рашэнне па той прадукцыі, якая заслугоўвае прысваення Дзяржаўнага знака якасці", — растлумачыў першы намеснік старшыні ДКНТ.

Усяго інавацыйнасць прадукцыі камітэт ацэньвае па дзесяці сваім крытэрыям і найбольшую вагу сярод іх мае тая прадукцыя, якая ў сваёй вытворчасці выкарыстоўвае навукова-тэхнічныя распрацоўкі, якія зроблены ў выніку рэалізацыі заданняў дзяржпраграм альбо навукова-тэхнічных праграм або праграм інавацыйнага развіцця. У прыярытэце таксама прадукцыя з патэнтамі, што выкарыстоўваюцца пры вытворчасці прадукцыі, а таксама аб'ём экспарту і продажаў гэтай прадукцыі. "Падкрэсліваю, мы прапускаем толькі тую прадукцыю, якая ўжо добра зарэкамендавала сябе. Гэта значыць інавацыйнасць, так бы мовіць, атрымала апрабацыю ў нашых спажыўцоў", — патлумачыў Дзяніс Каржыцкі.

Акрамя таго, ДКНТ таксама ацэньвае ўзровень навізны. "Арганізацыі прадастаўляюць адметныя асаблівасці сваёй прадукцыі па канкрэтных паказчыках, напрыклад, тэхнічныя характарыстыкі. У адборы ўдзельнічаюць розныя віды прадукцыі, пачынаючы ад прадуктаў харчавання заканчваючы складанымі тэхнічнымі вырабамі, такімі як пагрузчыкі, спецтэхніка. Для спецтэхнікі гэта, напрыклад, надзейнасць, расход паліва. Гэта павінны быць найлепшыя паказчыкі ў параўнанні з бліжэйшымі канкурэнтамі, аналагамі. Мы прыцягваем экспертаў з адпаведных абласцей, і яны правяраюць дакладнасць гэтай інфармацыі", — сказаў ён.

Кожны паказчык мае ўнутранае дзяленне ў адпаведнасці з пэўнымі прыкметамі. Ранжыраванне прадукцыі адбываецца зыходзячы з сумы набраных балаў, у дыяпазоне ад 3 да 100.

Крыніца: belta.by